Yasaya Aykırı Şekilde Fazla Talep Edilen Kaçak Elektrik Bedeli Ile Gecikme Zammının İadesi-Usulsüz Kullanım Cezaları
February 23rd, 2017 Burcu DUMAN


 Elektrik Piyasasi Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 26. Maddesi uyarınca
 
“Gerçek veya tüzel kişinin;
a) Kullanım yerine ilişkin olarak; perakende satış sözleşmesi veya ikili anlaşma olmaksızın dağıtım sistemine müdahale ederek elektrik enerjisi tüketmesi,
b) Dağıtım sistemine veya sayaçlara veya ölçü sistemine ya da yapı bina giriş noktasından sayaca kadar olan tesisata müdahale ederek, tüketimin doğru tespit edilmesini engellemek suretiyle, eksik veya hatalı ölçüm yapılması veya hiç ölçülmeden veya yasal şekilde tesis edilmemiş sayaçtan geçirilerek, mevzuata aykırı bir şekilde elektrik enerjisi tüketmesi,
c) Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin ilgili mevzuata uygun olarak kestiği elektrik enerjisini, mücbir sebep halleri dışında; yükümlülüklerini yerine getirmeden dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin izni dışında açması,
kaçak elektrik enerjisi tüketimi olarak kabul edilir.
(2) Yapılan kontrollerde, kaçak elektrik enerjisi tüketildiğine dair bir şüpheye sebep olacak bir bulguya rastlanılması halinde bu Bölüm uyarınca belirlenen yöntemler çerçevesinde kaçak tespit süreci başlatılır.
(3) Kaçak elektrik enerjisi tüketiminin tespit edilmesinde, ilgili tüzel kişinin tespitini doğru bulgu ve belgelere dayandırması ve tüketici haklarının ihlal edilmemesi esastır. Kaçak işleminin başlatılması için bu sürecin sonunda kaçak elektrik enerjisi kullanımının tespiti gereklidir.”
 
Yapılan kontrollerde kaçak elektrik kullanımı yapıldığının tespit edilmesi halinde, Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, “Kaçak ve Usulsüz Elektrik Enerjisi Kullanılması Durumunda Yapılacak İşlemlere İlişkin Usul ve Esaslar” hakkında 622 sayılı karar alınmıştır. İş bu Kararın B/1  maddesinde kaçak elektrik enerjisi kullandığı tespit edilen tüketiciye yapılacak kaçak tahakkukunda esas alınacak süreler belirlenmiştir. Buna göre;
 
Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 13 üncü maddesinin (a) bendi  ve Elektrik Piyasasi Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 29. Maddesi çerçevesindeki tespitlerde;
a) Kullanım yerine ait bağlantı anlaşması ve perakende satış sözleşmesi yapılmış olan yerler için, kaçak elektrik enerjisi kullanımına ilişkin olarak yapılacak hesaplamada esas alınacak süre; tutanak düzenlenmiş olması kaydıyla kontrol, mühürleme, kesme-bağlama, sayaç değiştirme ve son endeks okuma işlemlerinden en son yapılanın işlem tarihi ile kaçak tespitinin yapıldığı tarihe kadar olan süredir ve bu süre 90 günü geçemez. Ancak, sayaçtan geçirilmeden ayrı bir hatla kaçak elektrik enerjisi kullanımının tespiti halinde bu süre iki kat olarak alınır.
 
Bu sürenin dışında müşterinin kaçak elektrik enerjisi kullanım başlangıç tarihinin doğru bulgu ve belgelerle tespit edilmesi halinde, kaçak tüketime ek olarak yukarıdaki paragraf çerçevesinde belirlenen başlangıç tarihinden itibaren, doğru bulgu ve belgelerle tespit edilmiş kaçak elektrik enerjisi kullanımı başlangıç tarihine kadar geriye dönük normal tüketim hesabı yapılır
 
Kaçak tüketimi ile kaçağa ilişkin normal tüketim hesabında esas alınacak sürelerin toplamı, 12 ayı geçemez. Yapılacak hesaplamada tüketimin yapıldığı kabul edilen dönemlerdeki birim fiyatlar dikkate alınır ve gecikme zammı alınmaz.
 
b) Kullanım yerine ait bağlantı anlaşması ve perakende satış sözleşmesinin veya her ikisinin de yapılmadığı yerler için, kaçak elektrik enerjisi kullanımına ilişkin olarak yapılacak hesaplamada esas alınacak süre; doğru bulgu ve belgelere dayandırılması kaydıyla elektrik enerjisi kullanılmaya başlandığı tarih ile kaçak tespitinin yapıldığı tarih arasındaki süre olup bu süre 12 ayı geçemez. Doğru bulgu ve belgelerin bulunmaması halinde bu süre 90 gün alınır.''
 
a- Yukarıda bahsi açıklanan mevzuat hükmü uyarınca, kullanım yerine ait bağlantı anlaşması ve perakende satış sözleşmesi yapılmış olan yerler için, kaçak elektrik enerjisi kullanımına ilişkin olarak yapılacak hesaplamada esas alınacak süre; tutanak düzenlenmiş olması kaydıyla kontrol, mühürleme, kesme-bağlama, sayaç değiştirme ve son endeks okuma işlemlerinden en son yapılanın işlem tarihi ile kaçak tespitinin yapıldığı tarihe kadar olan süredir ve bu süre 90 günü geçemez.  Yasaya aykırı olarak 90 günü aşan süreler üzerinden yapılan hesaplamalar için tüketicilerin fazladan tahsil edilen miktarın iade edilmesi gerekmektedir.
 
b- Buna karşılık, kaçak elektrik kullanan kişilerin sorumlu olduğu kaçak kullanım bedelinin tespiti sırasında 622 sayılı Kurul Kararında belirtilen; kullanım yerine ait bağlantı anlaşması ve perakende satış sözleşmesinin veya her ikisinin de yapılmadığı yerler için, kaçak elektrik enerjisi kullanımına ilişkin olarak yapılacak hesaplamada esas alınacak süre; doğru bulgu ve belgelere dayandırılması kaydıyla elektrik enerjisi kullanılmaya başlandığı tarih ile kaçak tespitinin yapıldığı tarih arasındaki süre olup, bu süre 12 ayı geçemeyeceği hükmüne göre, kaçak kullanım süresinin 12 ay olarak alınması gerekmektedir. Ancak bazı durumlarda, tedarikçiler tarafından 90 günlük sure esas alınarak işlem yapıldığı görülmektedir. Yanılgılı değerlendirme ile 90 gün için kaçak kullanım bedelinin tespiti yasaya aykırılık teşkil etmektedir.
 
Örnek kaçak kullanım bedeli hesap formülü:
 
1.     Kaçak kullanım süresi: 90 Gün.
2.    Abone Türü: Mesken
3.    Doğru tespit edilmiş tüketim değeri: Yok.
4.    Tüketim Miktarı: 3 kW/Gün.
5.    Aylık Çalışma Süresi: 150 Saat.
6.    Günlük kullanma saati:5 Saat.
7.    Döneme ait (2012 yılı) Tek Terimli Aktif enerji
tarifesi: 23,734 kr/kWh.
8.    Kaçak kullanım sayısı: 1
9.    Kaçak elektrik tüketimi katsayısı: 1,5
10. Aylık Kaçak elektrik tüketim miktarı: 150 saatx3
kW=450 kWh
11.  Üç aylık (90 günlük) Kaçak elektrik tüketim
miktarı: 450 kWhx3 Ay (90 Gün) =1.350 kWh
12. Kaçak Elektrik Tüketim bedeli: 1350
kWhx0,23734 TL/kWh=320,409 TL.
13. Toplam Kaçak Elektrik Tüketim bedeli: Kaçak
elektrik tüketimi katsayısı x Kaçak Elektrik
Tüketim bedeli=1,5x320,409,00 TL=480,6135 TL.
 
Tüketicilerin, yukarıdaki örnek hesaplama formülüne uyulmayarak yasaya aykırı şekilde fazla talep edilen kaçak elektrik bedeli ile gecikme zammının iadesini isteme hakları saklıdır.
 
Fazla talep edilen Kaçak elektrik bedelini, elektriğin kesilmesini ve icra takibi başlatılmasını önlemek adına hemen ödemek zorunda kalan Tüketiciler, Tüketici Mahkemelerinde Borçlar Kanunu'nun 77. maddesine uygun olarak açacakları sebepsiz zenginleşme davası ile fazla ödedikleri kaçak elektrik bedelini geri alabileceklerdir.
 
Aleyhinde icra takibi başlatıldıktan sonra ise Tüketiciler, 7 günlük itiraz süresi içerisinde kısmi itirazda bulunarak,  takibi durdurabileceklerdir. Alacaklı tedarikçinin Mahkemeye başvurarak açacağı itirazın iptali davası yargılaması sırasında alınacak bilirkişi raporu ile yukarıdaki hesaplama formülü doğrultusunda  rapor tanzim edilerek tüketicinin aslında ödemesi gereken miktar belirlenebilecektir.
 
Cebr-i icra tehdidi altında borcu ödemek zorunda kalan tüketiciler ise istirdat davası açarak fazla tahsil edilen bedelin iadesini isteyebileceklerdir.
Hesaplamanın doğru yapılabilmesi açısından, enerji hukuku alanında uzman bir avukata danışılması tavsiye olunur.
 
Unutulmamalıdır ki, aşağıdaki hallerde kaçak elektrik bedeli yansıtılamaz; sadece usulsüzlük cezası uygulanabilir:
 
Elektrik Piyasasi Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 32. Maddesine göre,
Tüketicinin;
a) 20 nci maddenin beşinci fıkrası hükmü dışında, ölçme noktasından sonraki kendi elektrik tesisatından üçüncü şahıslara elektrik enerjisi vermesi,
b) Kendi adına perakende satış sözleşmesi  veya ikili anlaşması olmadan daha önceki tüketici adına düzenlenen ödeme bildirimlerini ödemek suretiyle elektrik enerjisi tüketmesi,
c) Sayaç ve ölçü devreleri mühürsüz olduğu halde ilgili tüzel kişilere haber vermeden elektrik enerjisi tüketmesi,
ç) İlgili lisans sahibi tüzel kişi tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde yapılması gereken bağlantı işleminin tamamlanmasını beklemeksizin, tüketiminin doğru tespit edilmesini engellemeyecek şekilde bağlantı yapması/yaptırması,
d) İlgili tüzel kişilere yapılmış başvuru olmaksızın, bulunduğu abone grubunun kapsamı dışında elektrik enerjisi tüketmesi,
e) Güç trafosunu değiştirdiği halde ilgili tüzel kişilere durumu yazılı olarak onbeş gün içerisinde bildirmemesi,
f) Mesken aboneleri hariç, kendisine ait tesis veya tesislerdeki bağlantı gücünün yüzde yirmiden daha fazla artması halinde, ilgili mevzuat çerçevesinde ilgili lisans sahibi tüzel kişiye başvurmaması veya başvurmuş olmasına rağmen ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemesi,
g) Kesilen elektriği yükümlülüklerini yerine getirdikten sonra dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin izni dışında açması,
ğ)  İkili anlaşma kapsamında enerji almaktayken son kaynak tedariği kapsamına dahil olmasına rağmen son kaynak tedariğine ilişkin perakende satış sözleşmesi imzalamak için bu madde ile Yönetmeliğin onuncu maddesinde öngörülen süreler içerisinde, ilgili görevli tedarik şirketine başvurmaması,
hallerinde, usulsüz elektrik enerjisi tüketmiş sayılır.
 
Usulsüzlük cezası :
Birinci fıkranın (b), (d) ve (ğ) bentlerinde belirtilen hallerde görevli tedarik şirketi tarafından,
b) Diğer bentlerinde belirtilen hallerde dağıtım şirketi tarafından, Dağıtım
tüketiciye yükümlülüklerini yerine getirmesi için 15 gün süre verildiğini belirten kesme ihbarı bırakılır. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen tüketicinin dahil olduğu abone grubundan ait olduğu yıla ilişkin Kurul Kararı ile belirlenen kesme-bağlama ücretinin 5 (beş) katı ücret tahsil edilerek, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen hallerde doğrudan, (a) bendine belirtilen hallerde ise görevli tedarik şirketinin bildirimi üzerine dağıtım şirketi tarafından elektriği kesilir. Bu madde kapsamında yapılan kesintiler hakkında dağıtım şirketi tarafından ilgili tedarikçiye iki gün içerisinde bilgi verilir.
 
Usulsüzlük cezası gerektiren hallerde, yasaya aykırı şekilde kaçak elektrik cezası uygulanan durumlarda, tüketicinin enerji hukuku alanında uzman bir avukata danışarak hareket etmesi tavsiye olunur.
 
 
 
 

Tags: elektrik, cezası, kullanım, usulsüz, kaçak